Afyon İş Hukuku
Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçeklehandan bir düzen değildir. Hukuk, cemiyet ortamında insanların filvaki elbette davrandıklarını değil, elbette davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak sinein vardır. Adalet kıymeti nedeniyle, insanlar arası ilişkileri bir düzene etkilemek, maşerî dirimın gerçekleşmesini tedariklemek ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin karşısına ikrar edilmesi ve uyulması müstelzim, banko gerçek kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kadar, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle cemiyet ortamında insanların hattıhareket ve davranışlarının haklar kurallarına uymaması, her bugün mümkündür. “İşte haklar, sima davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir mekanizma, bir bütündür.” İnsan-sima, sima-huy ilişkilerinin insanlığın partner çıkarı ve huzuru sinein evrensel ilkelerle güvence altına kızılınmasıdır. Hukuk, insanlık seviyesi sinein göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birsonsuz düşün ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, cemiyet sözleşmesi, huy ve insanlar olarak tamlayan görüşlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun partner iyiliğini tedariklemek maksadıyla konulan ve halk gücüyle desteklenen kaide, doğruluk ve kanunların bütünüdür. Henüz yaygın bir tanımıyla haklar, adalete yönelmiş maşerî evetşama düzenidir. Hukuk Lafız Demeı Hukuk kelimesi Arapça “doğruluk” kökünden gelir ve doğruluk kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “doğruluk” kelimesinin çoğcelil “beddua’kak”tır. Türk Dil Kurumu’na göre haklar kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım zorlaü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” valörı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk valörında da kullanılır. Fen Demeı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu sinein hala doyurucu bir tanım gestaltlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok ikrar edilen tanımı ise: “Sınırlı bir zamanda belli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) rabıtalanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak haklar, kendi ortamında asliye olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun eşhas arası ilişkileri iş saha kısmına Özel Hukuk, eşhas ile mutluluk yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna yanıt Kanunuesasi Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun mirlıca madun dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku özge toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mutluluk tarafından güvenceye kızılınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Hukuk kuralları sima davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun mesabe yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde mümasil nitelikteki kül durumlarda uygulanması katkısızlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk sahaında yaptırım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek sinein kullanılır. Hukuk düzenini katkısızlamayı ve korumayı amaçlayan yaptırımlar gene haklar düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları mâni olmak sinein kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapishane ve mangır cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, kelepir mantinota; vergi hukukunda vergi ve gizliceçılık cezaları kadar değişik haklar dallarında değişik yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakalı çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik değil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek yahut siyasal görüşleri haklar biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan haklar, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşerî bir evetşama düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgın yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşerî dirimı düzenleyip insanların amerikan barış ve asayiş ortamında bir arada evetşamalarını katkısızlamaktır. 2. Tatbikî Yarar (Içtimai İhtiyaçların Karşıtlanması) Hukukun kılgın amacını, maşerî gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile cemiyet ortamında canlı insanların, birbirleri ile ihdas etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun gestaltsından kaynaklanan ihtiyaçlarını karşılamaya çkızılışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir haklar düzeni dirimın asliye gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun katıksız gestaltsına ve bundan sonra gelen ihtiyaçlarına munis yürütmek zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, konuşu gerçeklere de tutkundır; konuşu yoksulluklara uymalı ve onları karşılamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile belli bir aranjman altına aldığı içtimai ihtiyaçları, özü salt bir muadelet düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak hakikat kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak tanımıyla türe, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yürütmek üzere dü değişik anlamda kullanılır. Adalet esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet valörında zatî bir özelliği deyimler. özlük her bugün haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni kazandırmak uğrunda kadimî ve değdavranışmez bir çaba gösterir. İşte bu hattıhareket ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile alakalı oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe nosyonı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği münasebet biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte haklar sahaında hukuki mesabe olarak kelam konusu olan türe de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü haklar, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Cemiyet sineindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini sineeren kurallar külü olarak haklar, bu değerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve kullanmak durumunda bulunmuş olduğuna göre, adaletin böylecene, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında türe acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut haklar ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü türe nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm haklar sistemine ve sistemlerine egemen mevcut, nesnel ve salt bir mesabe niteliğindeki adalettir. Hukuk bir cemiyet düzenini sineerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; icap bulunan düzeni sıyanet etmek, gerekse onu değdavranıştirmeyi meşrulaştırmak sinein her bugün adalete mirvurulur. Nesnel ve kanun üstü türe hukukta karşımıza müesses haklar düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim haklar valörında haklar idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, bulunan haklar düzenlerinin namına munis olup olmadığı açısından bir mesabe ve kıymetlendirme ölçüsü olur. Gene bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun yapmak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve aksi karşılıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon muvazene ortamında olduklarında, adil bir haklar düzeninin gerçekleşmesi katkısızlanır. Alışılagelen olarak tüm haklar normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak haklar, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşama uyacak, hem de bu maşerî dirimın amerikan barış ortamında sürebilmesi sinein bir düzen görünümünü katkısızlamaya çkızılışacaktır.